20 feb 2015

Björk – Vulnicura (One Little Indian, 2015)

Door Gert Verbeek

Zangeres Björk stelt zich zeer kwetsbaar op in de liedjes op haar nieuwe studioalbum Vulnicura. Die kwetsbaarheid komt sterk tot uiting in het hoesontwerp van de Amsterdammers Inez van Lamsweerde en Vinoodh Matadin.

De twee Nederlandse modefotografen werken al sinds Vespertine uit 2001 voor de IJslandse zangeres, vaak terzijde gestaan door ontwerpers Mathias Augustyniak en Michael Amzalag van M/M Paris. Gezamenlijk maakten ze ook de videoclip bij de single Hidden Place (2001). Lamsweerde en Matadin zijn gespecialiseerd in extravagante zangeressen die zich gewillig in buitenissige creaties laten hijsen. Lady Gaga is ook een van hun klanten.

Op de hoes van haar vorige album Biophilia (2011) draagt een glimlachende Björk een pak waarmee ze zichzelf als snaarinstrument kan bespelen. De bonte uitbundigheid op die foto heeft op Vulnicura plaatsgemaakt voor introspectie. De nieuwe plaat staat geheel in het teken van het verdriet en de frustratie over de voorbije relatie met kunstenaar en filmmaker Matthew Barney. De songteksten zijn net zo openhartig als de ontboezemingen in het interview met Björk dat eerder dit jaar werd gepubliceerd door de Amerikaans website Pitchfork.com. Björk maakt op de hoes een kwetsbare indruk. De kleurige doorzichtige krans over haar hoofd en schouders is als vruchtpluis van een rijpe paardenbloem die je in één adem weg kunt blazen. Het ondoordringbaar ogende, zwarte leren pak biedt geen bescherming.

De tweedimensionale afbeelding doet op het eerste gezicht vermoeden dat de zangeres een vleeskleurige stropdas draagt, maar hoe langer je ernaar kijkt hoe meer het lijkt alsof een lemmet dwars door het leer is gegaan. De huid is met chirurgische precisie opengelegd met het soort mes waarmee Björk en Barney elkaar liefdevol het vlees van elkaars dijen afsneden in de climax van Matthew Barney’s film Drawing Restraint 9 (2005). Het is onduidelijk of op de foto Björks hart al operatief is verwijderd of dat het op het punt staat verwijderd te worden. De zangeres kan geen weerstand bieden. My shield is gone, my protection is taken, zegt ze in Black Lake. Te oordelen aan de teksten is dat nummer het uitgangspunt geweest voor het hoesontwerp.

Vulnicura is verkrijgbaar als download en vanaf 9 maart ook op cd en vinyl.