22 jul 2015

Nipper, Fay Ray en het hondje van Julia Holter: honden als promotiemiddel

Door Gert Verbeek
Julia Holter

Van de Amerikaanse zangeres Julia Holter verscheen deze maand een videoclip waar haar hondje een belangrijke rol in speelt. Het is niet de eerste keer dat een hond wordt ingezet om muziek onder de aandacht te brengen. De connectie tussen honden en geluidsdragers is zelfs ouder dan de uitvinding van de grammofoonplaat.

Honden zijn vanaf het begin verbonden aan de platenindustrie dankzij Nipper (1884-1895), de trouwe kameraad van schilder Francis Barraud (1856-1924). Oorspronkelijk stond het dier op het bekende schilderij te luisteren naar een cilinderfonograaf van Edison Bell, maar Barraud kon het schilderij pas verkopen toen hij het apparaat veranderde in een grammofoon. Het iconische beeld leverde hem omgerekend slechts $100 dollar op.

Nipper

Na Nipper keerden honden regelmatig terug op album- en singlehoezen. Je hoeft er op internet niet lang naar te zoeken. Iemand met de naam theJigster heeft een uitgebreide, maar niet uitputtende lijst samengesteld op Rate Your Music. Het valt direct op dat elk denkbaar genre verwantschap voelt met het huisdier en dat geen hondensoort ontbreekt. Rasgenoten van Nipper zijn terug te vinden op hoezen van Marc Moulin (Entertainment) en Holly McNarland (Stuff). Pieter-Jan De Smet heeft voor Away From God And Far From The Action een Nipper-variant gemaakt waarbij het hondje een kap over zijn kop draagt als mogelijke verwijzing naar de antieke grammofoonhoorn.

Een van de bekendste Nederlandse hondjes is de zogenaamde bobblehead op de hoes van Palomine van Bettie Serveert. Nederlanders houden van honden en ontbreken zeker niet in bovengenoemde lijst. De dieren zijn terug te vinden op de platen van Michael de Jong, Jiskefet, The Jack of Hearts, Nasmak en Maggie MacNeal en worden door hun muzikale baasjes uitgelaten op hoezen van George Kooymans, Robert Long en de band Cosmic Dealer. In een overzicht op Pinterest blijkt zanger Ronnie Tober poedelliefhebber. Deze voorkeur deelt hij onder meer met Barbra Streisand en Heino. De robuuste sint-bernard vinden we terug op singlehoezen van Het Sneeuwbal Trio (Slome Sien) en Willeke Alberti (Babaloo). Vreemd genoeg ontbreekt in de lijst A Song For You met de twee Sint Bernards van George Baker.

Waarom poseren muzikanten eerder met hun hond dan met hun levenspartner of andere familieleden? Is het omdat ze de liedjes geschreven hebben met hun geliefde hond in gedachten? Zijn de dieren een substituut voor een afwezige geliefde? Of willen de bekende artiesten met de honden een vertrouwde huiselijke sfeer creëren om aan te geven dat ze ook maar gewone mensen zijn? De foto’s hebben in veel gevallen dezelfde kwaliteit als een familiefoto. Misschien ontbreekt de levenspartner omdat hij of zij de foto heeft gemaakt. De onderstaande videoclip van regisseur Jose Wolff voor de Amerikaanse zangeres Julia Holter is een bewegende variant op dit soort hoezen. Het zielig kijkende hondje van Holter in Feel You lijkt de enige vriend die ze nog heeft. Zou het hondje haar muze zijn? De spiegel keert terug op de hoes van haar aanstaande album Have You In My Wilderness (release: 25 september), maar het diertje heeft de hoes niet gehaald.

Meestal zijn honden in videoclips afgerichte exemplaren die op commando acteren of trucjes uithalen. In de meeste van deze clips worden er net zoveel honden opgetrommeld als het budget toelaat, zoals bij Baha Man (honden ontsnappen), OK Go (acrobatische honden in 3D), Julian Lynch (honden hangen uit het autoraam), Donots (honden storen muzikanten), Mayer Hawthorne (honden zijn muzikanten) en Swedish House Mafia (honden redden de wereld). De band Fall Out Boy beperkt zich tot een boxer en een dalmatiër. De twee honden in het weinig subtiele liedje Wet Dreamz van J. Cole gaan een liefdesverhouding aan.

Fay Ray in Blue Monday 1988

In al deze voorbeelden is de hond een schattige, decoratief bedoelde accessoire. De enige hond als muze die ik heb kunnen ontdekken, vind je in de videoclip bij Blue Monday 1988, de remix van de bekende single van New Order. De koddige Weimarse staande hond is Fay Ray, de muze van fotograaf en videokunstenaar William Wegman. Hij gebruikt zijn huisdieren heel vaak in zijn werk en maakt ze menselijk door ze aan te kleden, pruiken op hun kop te zetten, ze in schoenen te plaatsen, ze te laten fietsen of door ze in stoelen te laten zitten. Een beroemde voorganger van Fay Ray is Man Ray, de hond die onsterfelijk werd gemaakt door de video Two Dogs & A Ball (1972). De vier muzikanten van New Order laten zich minder makkelijk africhten en voelen zich zichtbaar ietwat gegeneerd wanneer de camera op hen is gericht en Wegman ballen naar ze gooit. Niet New Order, maar Fay Ray is de ster.