Vorige week zag ik twee bands die al meer dan vier decennia meegaan. Einstürzende Neubauten en The Ex zijn nog steeds muzikaal relevant omdat ze altijd vooruit blijven kijken. Forward in all directions.

Tanz Debil! riep een enkeling smekend tussen de nummers door tijdens het optreden van Einstürzende Neubauten afgelopen dinsdag in Utrecht. De rest van het publiek in TivoliVredenburg wist dat de Duitse band zijn smeekbede onbeantwoord zou laten. Neubauten grijpt niet meer terug naar meer dan veertig jaar oude succesnummers. De muzikanten zijn te oud en vooral te verstandig om niet meer onbesuisd op allerhande schroot te slaan. Fanatiek rammen is schadelijk voor de polsgewrichten en bovendien zijn staalplinters in de ogen niet bevordelijk voor een heldere blik. Bands die louter hits spelen verworden tot hun eigen tributeband. De rest van je leven elke avond Tanz Debil, Yü-Gung of Z.N.S. herkauwen leidt tot een mentale vernauwing waar niemand bij gebaat is.

Einstürzende Neubauten hoeft geen hits uit de vorige eeuw te spelen om zalen te vullen. De grote zaal van TivoliVredenburg was bijna uitverkocht. Fans van het eerste uur nemen tegenwoordig de hele familie mee. Er waren dinsdagavond kinderen aanwezig die naar Blixa Bargeld zijn vernoemd. De vocalist en hun bandgenoten doen het al vele jaren kalmer aan. Er is in het leven meer te verleggen dan muzikale grenzen. De zelfgemaakte, uit solide afval samengestelde instrumenten zijn gebleven, inclusief een bij een plaatselijke supermarkt geleende winkelwagen als percussie-instrument. Twee roadies versleepten waar nodig vaten, tonnen en buizen. De sublieme geluidsafstelling en de natuurlijke akoestiek nodigden uit tot verfijning. Een mooi voorbeeld daarvan waren de dunne ijzeren staven die Bargeld midden in een nummer oppakte en met een gespeelde serieuze blik in groepjes op de grond liet vallen. Een heldere muzikale fonkeling was het resultaat.

Je kunt horen dat de industriële chansons op het laatste album RAMPEN (apm: alien pop music) al improviserend tot stand is gekomen. De nummers hebben een eenvoudige basis en een open structuur met veel speelruimte voor het inkleuren met percussie, toetsen/samples en gitaar. De rechts op het podium zittende gitarist Jochen Arbeit maakte zijn instrument vaak onherkenbaar door middel van E-bow en effectapparatuur. Links zorgde rockende bassist Alexander Hacke voor een ritmisch ronkende onderlaag en aanwijzingen richting de twee percussionisten en de toetsenist achter hem. Er was tijdens aankondigingen ruime gelegenheid voor humor, want ook dat is onlosmakelijk aan Neubauten verbonden.

The Ex is een jaar ouder dan Neubauten. Het kwartet viert eind november in het Bimhuis het 45-jarig bestaan. Net als de Duitse band weigert The Ex terug te vallen op successen uit het verleden. Bedelen om State Of Shock heeft geen enkele zin. De setlist bevatte woensdag in Paradiso tien verse nummers. Twee daarvan waren in de aanloop naar het concert uitgebracht op 7”. Dezelfde set had ik in maart dit jaar gehoord tijdens een optreden in Den Bosch. Dat concert was spannend omdat het zoekproces nog niet helemaal was afgerond. De nummers zijn in de tussenliggende vijf maanden tijdens de Europese tournee verder uitgewerkt, bijgeschaafd en gegroeid. In de uitverkochte bovenzaal van Paradiso rustte het repertoire op een duurzaam fundament en stond de muziek als een volledig ingericht huis, niet in de laatste plaats vanwege het stuwende en altijd inventieve spel van drummer Katherina.

The Ex in de bovenzaal van Paradiso

Dansbare riffs, loopjes en thema’s botsten speels tegen elkaar terwijl met name gitarist Terrie de aanslagen op snaren waar nodig accentueerde met geestdriftige stappen over het podium. Van slijtage is nog lang geen sprake, ook niet bij bandleden die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt. Bij al dat opgewekte muzikale geweld zou ik bijna de droge humor in de teksten vergeten van gitarist/vocalist Arnold. Neem bijvoorbeeld deze tekstregels: When I grow up/I want to be an appartment block/When I go fat/Luxury flat.

Na twee toegiften was het feest voorbij. Diehards gingen beneden in de grote zaal nog even door bij Ploegendienst.

Video’s van het optreden zijn te vinden op onder meer de YouTube-kanalen van mauri d en Henny Goedemans.

Door omstandigheden duurde het vijf jaar voordat er een nieuwe editie werd georganiseerd van Wijsjes Uit Het Oosten. Het kleinschalige huiskamerfestival vierde vorige week zondag eindelijk de 25ste editie met verrassingsoptredens op van tevoren geheimgehouden locaties in Amsterdam-Oost.

Tijdens Wijsjes Uit Het Oosten verplaatsen ruim 25 bezoekers zich via een tuin naar verschillende huiskamers met aan het begin van de avond een galerie als eindbestemming. Een smoezelig tunneltje diende als tussenstop. Gitaren werden afgewisseld met een theremin. Naast minder bekende muzikanten maakten ook grote namen hun opwachting, zoals vocalist Wally van Middendorp van Minny Pops die zijn gedachtesprongen liet begeleiden door gitarist Mark Ritsema (Spasmodique, Cobraz, Raskolnikov, Mecano e.v.a.). Met behulp van een telefoon maakte ik het onderstaande korte verslag.

Wally van Middendorp presenteerde 17 juli in LOSDOK aan de Veemkade in Amsterdam de lp Stockholm _1974 van zijn band Minny Pops. Op deze avond zou ook het laatste hoofdstuk in de geschiedenis van het label Plurex worden geschreven met de presentatie van de compilatie From Punk To Ultra. De compilatie liet verstek gaan en ook een van de aangekondigde acts had afgezegd. Er bleef desondanks genoeg te beleven tijdens het lichtelijk chaotische evenement.

De compilatie From Punk To Ultra – The Plurex Story brengt de 7-inch-singles samen die tussen 1978 en 1980 zijn verschenen op het label Plurex. Oprichter Wally van Middendorp had op 17 juli projectruimte LOSDOK aan de Amsterdamse Veemkade afgehuurd voor een feestelijke presentatie. Medeoprichter Sam Tjioe was ook aanwezig om het Plurex-boek aan het eind van de avond ceremonieel voorgoed te sluiten. Helaas was deadline voor het dubbelalbum niet gehaald, iets waar de woorden DE LEEGTE en een lege tafel ons de hele avond aan bleven herinneren. Gelukkig was er nog een andere plaat om te presenteren: Stockholm _1974 van Minny Pops, een album dat al in 2021 op vinyl is uitgebracht, maar jong genoeg is om als nieuw ten doop te houden.

Aan de rechterwand in de kleine tentoonstellingsruimte hingen collages die historicus, schrijver, kunstenaar en curator Leonor Faber-Jonker had gemaakt, geïnspireerd door de muziek op Stockholm _1974. De tegenoverliggende wand vertelde de geschiedenis van Plurex, onder meer aan de hand van afwijzingsbrieven aan bands die ooit verwachtingsvol demo’s naar het label hadden gestuurd. De Mollesters waren indertijd wel goedgekeurd door de ballotagecommissie. De tot eenmansband gereduceerde punkgroep mocht de avond muzikaal openen met korte bijtende nummers. De speeltijd was beperkt en werd streng door Van Middendorp in de gaten gehouden.

Na de opgewekte meertalige electropop van componist en geluidskunstenaar Pascal Plantinga en de verkleedpartij van cold en minimal wavers Big Hare was het de beurt aan de nieuwe incarnatie van Minny Pops met naast vocalist Wally van Middendorp en gitarist Mark Ritsema (Spasmodique, Cobraz, Mecano e.v.a.) drie jonge gastmuzikanten. Minny Pops-lid Wim Dekker beperkte zich deze avond tot de rol van drankverkoper. De nummers Dad Dog en Patty (over Patty Hearst en het stockholmsyndroom) werden live uitgerekt en voorzien van Nederlandse vertalingen. Van Middendorp moest zijn stem verheffen omdat hij het gebruik van een microfoon niet stoer vindt. Je zult daarom het geluid in de onderste video iets harder moeten zetten om zijn verhandeling over (stief)vaders en honden goed te kunnen volgen.

Pascal Plantinga Big Hare Wally van Middendorp Wally van Middendorp overlegt nog even met Wim Dekker

De leukste optredens vinden vaak plaats op plekken zonder verhoogd podium waar muzikanten op ooghoogte met het publiek staan te spelen. Café Quelle in Amsterdam Oud-West is zo’n plek. Ik was er nooit eerder geweest. Normaal gesproken worden er regelmatig jazzsessies georganiseerd. Vrijdag 5 juli vierde het café het 9-jarig bestaan en waren twee gitaarbands geprogrammeerd. De eerste band ging helaas niet door, maar dat gemis maakte de tweede band meer dan goed.

2BUCKROLEKS is een nieuw Amsterdams trio met drummer Joni Spaan (Jonus, Pfaff), bassist Darko Veble (Diskordia) en zanger/gitarist Freek Musbach (Wondertrees, Ninginkata, Bingo Trappers). De band maakte vrijdag hun livedebuut met lekker losjes uitgevoerde, no-nonsense indie rock-‘n’-roll. Wat dat in het café teweegbracht, kun je in onderstaande video bekijken.

Muzikant Ajay Saggar deed afgelopen week als Bhajan Bhoy een vijf optredens tellende tournee samen met het Amerikaanse duo Mind Crush. De tweede show was vorige week zaterdag 29 juni in Amsterdam.

Yunis

De avond in OCCII werd geopend door Egyptische producer Yunis. De drumtracks uit zijn laptop lokten de dansers in het publiek naar voren. Een kaal klinkend basisritme was voldoende om mensen de eerste danspassen te laten zetten. Het hele optreden bestond uit een afwisseling van twee dezelfde akkoorden, opgebouwd uit een opeenstapeling van samples uit voornamelijk de Arabische muziekwereld. Yunis gebruikte de begeleiding voor het spelen van herhalende loopjes met gesamplede snaar- en blaasinstrumenten als bron. De opbouw was wat aan de trage kant. Het duurde lang voordat extra, uit elektronische apparaten tevoorschijn gehaalde percussie de set in een hogere versnelling bracht.

Bhajan Bhoy

Yunis’ afscheid betekende ook het vertrek van alle dansers. De overblijvers in OCCII gaven zich over aan de muzikale meditatie van Bhajan Bhoy. De opname van een tanpura diende als startpunt voor een set die golven teweegbracht waar de muzikant zijn improvisaties op liet drijven, afwisselend spelend op gitaar, melodica en toetsen. Het was een mooie aanloop naar de set van Mind Crush. De zittend musicerende Kendraplex (gitaar) en Chelsea Bridge (viool) haalden hun akoestische instrumenten door effectpedalen en reageerden op de geluiden die hun procedure opwekte. Dromerige drones gingen over in onbedaarlijke noise. Soms verdwenen de oorspronkelijke instrumenten in het geraas om later ongeschonden terug te keren aan het oppervlak. De geschoold klinkende Chelsea Bridge liet de strijkstok een keer uit vingers glippen en speelde onverstoorbaar verder door de snaren te tokkelen. Kendraplex raapte de stok op om er haar snaren mee te bewerken. Een fragment van het optreden kun je hier bekijken:

Na afloop van de concerten was naast een nieuwe plaat van Bhajan Bhoy, met een sessie die hij heeft opgenomen voor radiozender WFMU, ook een vinyluitgave te verkrijgen van de deze week verschenen John Peel Session uit mei 1990 van Ajay Saggars eerste band Dandelion Adventure.